KULINDELEKE ISIGWEBO SOKUGQIBELA KWINKUNDLA YASE EUROPE NGOMBA KA CASTER SEMENYA

I-Grand Chamber yeNkundla yaseYurophu yamalungelo oluntu eFransi iza kuwisa isigwebo sayo sokugqibela kwityala eliyimbalasane likaCaster Semenya v. Switzerland ngoLwesine.

IKomishoni yoLingano ngokweSini ithi iphawula ixesha elibalulekileyo kwidabi esele lidala likho kwidabi lezomthetho namalungelo oluntu eliququzelelwa nguSemenya.

Isithethi sikamasipala uJavu Baloyi uthi ukusukela ngo-2009, uSemenya wanyamezela ukujongwa, kuquka neenkqubo zokuqinisekisa isini.

Uthi, ngaphandle komsindo wehlabathi kunye nemingeni yezomthetho, uSemenya wawunyusa lo mba kwiNkundla yamaLungelo oLuntu yaseYurophu ngo-2021, eyathi emva kweminyaka emibini yamgweba, esithi amalungelo akhe anyhashwa.

UBaloyi uthi esi sigwebo ekudala silindelwe asizukumisela kuphela ilungelo likaSemenya lokukhuphisana ngaphandle kokuguqula umzimba wakhe ngokwezonyango kodwa sikwamisela umzekelo wokukhuselwa kwesidima, isidima somzimba, ukulingana, nokukhululeka kucalucalulo lwazo zonke iimbaleki kwihlabathi, ingakumbi abasetyhini abachaphazeleke ngokungafanelekanga.

USemenya uphumelele igolide kwi-Olimpiki kwiMidlalo yaseLondon ngo-2012 naseRio ngo-2016.

IKomiti ye-Olimpiki yeZizwe ngezizwe ilinganisela ukubuyisela uvavanyo lwesini, ngelixa imidlalo emininzi sele iwamkele lo mkhuba.

I-World Athletics kunye ne-World Boxing ziye zamkela uvavanyo lwe-chromosomal–ngokuqhelekileyo i-swab yesidlele ukujonga i-SRY gene, ebonisa ubukho be-chromosome ye-Y.

I-World Aquatics ngo-2023 yamkele umgaqo-nkqubo obona kwangaphambili uvavanyo olunjalo.

Abaxhasi bathi uvavanyo olunjalo lwenza lula ukufikelela kukhuphiswano lwabasetyhini, kwaye unobhala we-UN u-Reem Alsalem uthe olo vavanyo “lunokuthenjwa kwaye aluchaphazeli”.

Kodwa uMadeleine Pape, isazi ngentlalo yesini kwezemidlalo, uthi kukho ukunqongophala kophando olubonisa ukuba iimbaleki ze-transgender okanye abo banolunye lweendlela ezininzi ze-DSD bafumana “inzuzo engafanelekanga” ngaphezulu kwabakhuphisana nabo kwi-XX.

I-Human Rights Watch ixoxile ukuba imimiselo yeeMbaleki zeHlabathi “iyathoba kwaye iphazamisa ubumfihlo, ngenxa yezizathu eziphikisanayo ngokwesayensi”.

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *